Prof. dr hab. Ryszard Piotrowski

Notka biograficzna:

Ryszard Piotrowski, dr hab., prof. UW, ukończył z wyróżnieniem studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego i tam też rozpoczął pracę jako asystent;  rozprawa doktorska „Spór o model tworzenia prawa” otrzymała I nagrodę w konkursie „Państwa i Prawa” w 1985 r. i nagrodę „Rzeczpospolitej” w 1988 r. (po opublikowaniu); habilitacja z wyróżnieniem przyznanym przez Radę Wydziału Prawa i Administracji UW na podstawie rozprawy „Senat Stanów Zjednoczonych. Struktura i funkcje”,   otrzymała II nagrodę w konkursie „Państwa i Prawa” w 2016 r.  

Zainteresowania naukowe: prawo konstytucyjne, filozofia i aksjologia konstytucji, prawo konstytucyjne porównawcze, teoria i praktyka legislacji, prawo parlamentarne, prawa człowieka.

Autor  ponad 200 publikacji naukowych, w tym: Spór o model tworzenia prawa, Warszawa 1988; Senat Stanów Zjednoczonych. Struktura i funkcje, Warszawa 2013; Polski ustrój państwowy, Warszawa 2000; Sejm of the Republic of Poland. Structure, procedures, functions, Warszawa 1999; Zjawiska dysfunkcjonalne w procesie prawotwórczym, w: „Kultura prawna i dysfunkcjonalności prawa”, t. 1, Warszawa 1988; Prawo do oporu w konstytucjach państw współczesnych, w: „Prawo i społeczeństwo obywatelskie”, Warszawa 1990; Kompetencje prawotwórcze parlamentu i rządu w demokratycznym państwie prawnym, w: „Tworzenie prawa w demokratycznym państwie prawnym”, Warszawa 1992; Zagadnienia struktury współczesnych parlamentów,  w: „Założenia ustrojowe, struktura i funkcjonowanie parlamentu”, Warszawa 1997; Parlamentarna kontrola konstytucyjności aktów prawnych  oraz Koncepcja prawa w projekcie Konstytucji RP, w: „Prawo i kontrola jego zgodności z Konstytucją”, Warszawa 1997; Wpływ orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego na tworzenie prawa, w: „Prawo i ład społeczny”, Warszawa 2000; Najwyższa Izba Kontroli, w: „Księga Dziesięciolecia Polski Niepodległej”, Warszawa 2001; Koncepcje nowego ustroju państwa w projektach zmian konstutucyjnych, „Ius et Lex” nr 1/2005;  Inventing a new Republic: proposals for constitutional reform in Poland compared, w: Venice Commission: Evaluation of fifteen years of constitutional practice in central and eastern Europe, Strasbourg 2005; Zagadnienie granic zmiany konstytucji w państwie demokratycznym w: J. Czajowski, red.: Ustroje, doktryny, instytucje polityczne. Księga jubileuszowa Profesora zw. dra hab. Mariana Grzybowskiego, Kraków 2007;  Political Accountability in Poland, in: L. Verhey, H. Broeksteeg, I. Van den Driessche, ed.: Political Accountability in Europe: Which Way Forward ?, Groningen 2008; Spory o Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej, w: L. Kolarska-Bobińska, J. Kucharczyk, red., „Demokracja w Polsce 2007-2009”, Warszawa 2009; Instalacja systemu obrony przeciwrakietowej w świetle Konstytucji RP, „Państwo i Prawo” Nr 7/2009  The Importance of Preamble in Constitutional Court Jurisprudence, “Acta Juridica Hungarica”,  v. 1/2011;Wartości i polityka. Refleksje o dysfunkcjonalnej praktyce konstytucyjnej, „Zagadnienia sądownictwa konstytucyjnego”, nr 1/2011; Legislatywa – zagrożenia i nadzieje, w: T. Mołdawa, J. Szymanek, M. Mistygacz: Parlamentarny system rządów. Teoria i praktyka, Warszawa 2012.  Status ustrojowy sędziego a zakres i charakter zarządzeń nadzorczych, w: R. Piotrowski, red.: Pozycja ustrojowa sędziego, Warszawa 2015;    Stosowanie prawa łaski przez Prezydenta RP, w: T. Słomka, red.: Instytucja Prezydenta w Trzeciej Rzeczypospolitej. Model polityczny i praktyka ustrojowa, Warszawa 2016;  Zakaz przerywania ciąży. Komentarz, w: L. Garlicki, M. Derlatka, M. Wiącek, red.: Na straży państwa prawa. Trzydzieści lat orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2016; Remarks on the Dispute over the Constitutional Tribunal in Poland, “Studia Iuridica” v. 68/2016; The National Perspective of the Judicial Independence, in: G. Borkowski, ed.: The Limits of Judicial Independence, Warsaw-Toruń 2016; Comments on the constitutional limits of amendments to the acts of law concerning the National Council of the Judiciary, in: G. Borkowski, ed.: Extraordinary Congress of the Polish Judges, Warsaw – Toruń  2016; The issue of the legitimation of the judicial power in a democratic state ruled by law, in: A. Machnikowska, ed.: The Legitimation of  Judicial Power, Gdańsk 2017; Konstytucja i granice władzy suwerena w państwie demokratycznym, w: J. Jaskiernia, K. Spryszak: Dwadzieścia lat obowiązywania Konstytucji RP. Polska myśl konstytucyjna a międzynarodowe standardy demokratyczne, Toruń 2017; Europa wobec uchodźców – wartości i praktyka, w: J. Jaskiernia, K. Spryszak, red.: Ochrona praw człowieka w Europie. Aksjologia – instytucje – nowe wyzwania – praktyka, Toruń 2017; Trybunał Konstytucyjny na straży wolnych wyborów i podstaw demokracji, w: R. Piotrowski, A. Szmyt, red.: Trybunał Konstytucyjny na straży wartości konstytucyjnych, Warszawa 2017;  I limiti del potere democratico: l’identita costituzionale europea nell’ottica polacca, w: Atti dell’Accademia Polacca, v. VI, Roma 2018; New Technologies or New Human Rights: The Right to a Government by Humans and the Rights to One’s Own Thoughts, “Studia Iuridica” LXXVI/ 2018; Sędziowie i granice władzy demokratycznej w świetle Konstytucji RP, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” z. 1/2018; Demokracja nieliberalna czyli oksymoron konstytucyjny, w: M. Serowaniec, A. Bień-Kacała, A. Kustra-Rogatka, red.: Potentia non est nisi da bonum. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Zbigniewowi Witkowskiemu, Toruń 2018;  Europa a granice władzy ustrojodawczej, w: Ł. Pisarczyk, red.: Prawne problemy i wyzwania Unii Europejskiej, Warszawa 2018;   Separation of Powers, Checks and Balances, and the Limits of Popular Sovereingty: Rethinking the Polish Experience, “Studia Iuridica” LXXIX/2019; Judges and European Democracies, „Państwo i Prawo”, z. 12/2019; L’ondipendenza della magistratura e la democrazia costituzionale. Rivisitazione dell’esperienza attuale della Polonia, w: G. Pitruzella, O. Policino, M. Bassini, ed.: Corti europee e democrazia. Rule of law, indipendenza e accountability, Milano 2019; The influence of the Constitutional Trubunal on the development of constitutional culture in Poland, e: R. Arnold, A. Rytel-Warzocha, A. Szmyt: Development of constitutional law through constitutional justice: landmark decisions and their impact on constitutional culture, Gdańsk 2019; W poszukiwaniu dobrego systemu rządów – doświadczenia prezydentury Johna F. Kennedy’ego, w: K. Wojciechowski, red.: John F. Kennedy. Lekcje dla współczesności. Dziedzictwo polityczno-prawne i miedzynarodowe 35 prezydenta USA, Warszawa 2020; Konstytucja i suwerenność, w: J. Hołówka, B. Dziobkowski, red.: Filozofia prawa. Normy i fakty, Warszawa 2020; Ex iniuria iudex non oritur. Uwagi o ustrojowym znaczeniu tożsamości konstytucyjnej Krajowej Rady Sadownictwa. w: A. Bodnar, A. Płoszka, red.: Wokół kryzysu praworządności, demokracji i praw człowieka. Ksiega Jubileuszowa Profesora Mirosława Wyrzykowskiego, Warszawa 2020;  Konstytucyjne wyznaczniki udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości, w: R. Piotrowski, red.: Udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości, Warszawa 2021; Nowa regulacja przerywania ciąży w świetle Konstytucji, „Państwo i Prawo” z. 8/2021; Ważność wyborów prezydenckich w świetle Konstytucji RP, w: J. Ciapała, A. Pyrzyńska, red.: Dylematy polskiego prawa wyborczego, Warszawa 2021; Prokurator specjalny – anachronizm czy ustrojowa konieczność?, w: M. Mistygacz, G. Kuca, P. Mikuli, red.: Minister Sprawiedliwości a Prokuratura. W poszukiwaniu optymalnego modelu relacji, Kraków 2021; Solidarność i dobro wspólne a granice władzy publicznej, w: D. Bach-Golecka, red.: Solidarność i dobro wspólne jako wartości w prawie, Warszawa 2021; A Republic of Distrust, Fear and Division. Rethinking Contemporary Polish Experience, „Studia Iuridica” nr 88/2021; Independence of the Courts and Constitutional Democracy, w: N. Bator-Bryła, S. A. Paruch, K. Spryszak: Main Challenges for Democracy, the Rule of Law, and the Protection of Human Rights in the Modern World, Studies of Honour of Professor Jerzy Jaskiernia, Toruń 2022; Wojna i pokój w Konstytucji RP, “Studia Iuridica” nr 91/2022; Dylematy władzy sądowniczej w ustroju demokratycznym, w: J. Ciapała, R. Piszko, A. Pyrzyńska: Dylematy wokół prawa do sądu, Warszawa 2022; Demokracja w stanie pandemii. Uwagi o doświadczeniach polskich, w: P. Grzebyk, P. Uznańska, red.: Prawo w czasie pandemii COVID-19, Warszawa 2022; Współczesne zagrożenia ustroju demokratycznego, w: K. Rączka, B. Godlewska-Bujok, E. Maniewska, W. Ostaszewski, M. Raczkowski, A. Ziętek-Capiga,red.: Między ideowością a pragmatyzmem. Księga jubileiszowa dedykowana Profesor Małgorzcie Gersdorf, Warszawa 2022; Konstytucjonalizm „dobrej zmiany”, „Państwo i Prawo”, z. 10/2022;  Dwuizbowość w państwach demokratycznych, w: R. Piotrowski, red.: Rola dwuizbowości w ustroju demokratycznym, Warszawa 2023.

Stypendysta m.in.: International Exchanges and Research  Board, American Council of Learned Societies (Georgetown, Biblioteka Kongresu, wykłady na uniwersytetach m.in. w Greensboro, Charlottesville, San Diego), Consiglio Nazionale delle Ricerche, Senatu Republiki Włoskiej; uczestnik programu „Erasmus” (wykłady we Włoszech).

Autor ponad 200 referatów wygłoszonych na konferencjach, w tym na konferencjach międzynarodowych: m. in. na kongresie International Association of Constitutional Law w Paryżu w 1987 r.; na kongresie International Political Science Association w Waszyngtonie w 1988 r.; na konferencji „Rule of Law and East Europe”   w Budapeszcie w 1990 roku; na kongresie American Political Science Association w Waszyngtonie w 1991 r.;  na kongresie European Association of Legislation w Rzymie w 1995 r.; na konferencji międzynarodowej „Political Control and Accountability in a European Perspective”, 13-14 marca 2008 r., w Maastricht; na międzynarodowej konferencji zorganizowanej przez Komisję Wenecką i Prezydenta Rumunii, 6-7 kwietnia 2017 r. w Bukareszcie, referat „The interaction between the political majority and the opposition in a democracy. The Polish Experience”;  na konferencji w   Stacji Naukowej PAN w Rzymie, 28 kwietnia 2017 r.,  referat „I limiti dell’autorita democratica – l’identita costituzionale europea nell’ottica polacca”;  na  Xth World Congress of Constitutional Law „Violent Conflicts, Peace-Building and Constitutional Law” w Seoulu, 18 – 22 czerwca 2018 r.,  referat “New Technologies or New Human Rights: The Right to a Government by Humans and the Rights to One’s Own Thoughts”; na międzynarodowej konferencji   “L’indipendenza delle corti nel diritto costituzionale, comparato ed europeo” w Mediolanie, 18-19 października 2018, referat “Independence of judges and constitutional democracy in Poland” (keynote speaker); na kongresie International Society of Public Law “Public Law in Times of Change”, Santiago de Chile, 1-31ipca 2019, referat “The impact of new technologies on democracy: new human rights and the reinterpretation of separation of powers”; na 5th International Conference Andalusian Symposia on Slavic Studies, University of Granada, 9-11 lipca 2019, referat “Remarks on the Dispute over Democracy in Poland”; na kongresie International Society of Public Law “Global Problems and Prospects in Public Law”, Wrocław 4-6 lipca 2022, referat “Dilemmas of constitutional necessity. Remarks on Polish experience”; na międzynarodowej konferencji “Legalizing Religious Communities” na Uniwersytecie w Lund, 1-2 września 2022, referat “State Funding for Religion. Rethinking the Polish Experience” (keynote speaker); na kongresie International Association of Constitutional Law “Constitutional Transformations”, Johannesburg 5-9 grudnia 2022, referat “Freedom of independent speech and debate – the vanishing point in an algorithmic democracy”.

Autor ponad  180 ekspertyz z  dziedziny prawa konstytucyjnego i praw człowieka dla potrzeb instytucji publicznych i podmiotów prywatnych, a także prezentowanych w mediach komentarzy do aktualnych problemów konstytucyjnych (otrzymał przyznany przez  redakcję „Rzeczpospolitej”  tytuł Prawnika Roku 2016 w kategorii „Prawnik-Edukator” za „mądre i niekoniunkturalne wyjaśnianie kwestii ustrojowo-konstytucyjnych”). Zainicjował w 1987 roku w ramach zajęć z prawa konstytucyjnego symulacje rozpraw przed Trybunałem Konstytucyjnym, prowadzonych (wspólnie z dr A. Jankiewiczem)   w sali rozpraw Trybunału.

Pełnione funkcje to m.in.:  stały współpracownik redakcji „Państwa i Prawa” (w latach 1978-1987), członek zespołu doradców Generalnego Komisarza Wyborczego (1990), ekspert w Biurze Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu (1995-1996), asystent przewodniczącego Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego (1996), asystent sędziego Trybunału Konstytucyjnego (2001-2012), doradca Prezesa Trybunału Konstytucyjnego (2008-2010), członek Biura  Studiów i Analiz Sądu Najwyższego i doradca I Prezes SN (2015-2018), przewodniczący Uczelnianej Komisji Wyborczej Uniwersytetu Warszawskiego (od 2007), przewodniczący Rady Naukowej Instytutu Nauk o Państwie i Prawie na Wydziale Prawa i Administracji UW (2016-2019); przewodniczący Stałej Komisji Doktorskiej Rady Naukowej Dyscypliny Nauki Prawne (od 2019), członek Zarządu Polskiego Towarzystwa Prawa Konstytucyjnego (2017-2021), członek Sądu Koleżeńskiego Polskiego Towarzystwa Prawa Konstytucyjnego (od 2021), członek Rady Naukowej Instytutu Państwa i Prawa PAN (od 2019), członek Komitetu Nauk Prawnych PAN (od 2020), członek Zespołu Doradców ds. ochrony konstytucyjności prawa przy Marszałku Senatu (od 2020),członek Rady Programowej Archiwum Osiatyńskiego (od 2017), członek Rady Naukowej Fundacji Praw Podatnika (od 2017), członek Rady Programowej Międzynarodowego Instytutu Społeczeństwa Obywatelskiego (od 2015), opiekun Koła Naukowego Komparatystyki Prawniczej (od 2018), członek Komisji Konkursowej na Wydziale Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW, członek Komisji ds. Nabytków Literatury Zagranicznej Biblioteki Sejmowej. 

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski nadanym przez Prezydenta RP w 2014 r. „za wybitne zasługi dla transformacji ustrojowej, za działalność na rzecz rozwoju polskiego parlamentaryzmu, za osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju pracy zawodowej i działalności społecznej” oraz Medalem Polskiego Towarzystwa Prawa Konstytucyjnego (2022 r.). W 2017 r. otrzymał od Rektora UW wyróżnienie „w uznaniu zasług dla prestiżu i rozwoju Uniwersytetu Warszawskiego”.